Arabulucu, süreç boyunca taraflara eşit davranma ve onların gereksinimleri doğrultusunda adil olma ilkelerini gözetmekle yükümlüdür. Bu hüküm çerçevesinde taraflar süreç boyunca eşit haklara sahiptir. Sürecin hakkaniyet ilkesine uygun olması ve adil olması gerekmekte ve bu eşitlik durumun da arabulucu tarafından sağlanması beklenmektedir.

Tarafların; sürece başlamadan, süreç içerisinde ve sonuç aşamasında özgür ve aydınlanmış iradeleriyle, gönüllü ve baskı altında kalmadan karar vermeleridir. Arabulucu, arabulucunun seçimi, arabulucunun seçimi, sürecin yürütülmesi, sürece katılım, süreçten çekilme ve süreci sonlandırma dâhil olmak üzere, arabuluculuğun her aşamasında tarafların kendi kararlarını verme hakkını gözetmekle yükümlüdür. Arabulucu, hazırlık aşaması veya ilk arabuluculuk toplantısında kendisinin arabuluculuk sürecindeki rolü hakkında taraflara bilgi vermekle mükelleftir. Ayrıca karar verme yetkisinin taraflarda olduğunu taraflara bildirmelidir. Arabulucu, hukuki uyuşmazlıkla ilgili olarak taraflara hukuki veya mesleki tavsiyelerde bulunmamalıdır. Ancak gerekli ve uygun olduğunda aydınlanmış iradeyle seçim yapmalarına yardımcı olmak üzere uzmanlara danışmalarının önemini taraflara hatırlatmalı ve bu konuda tarafları bilgilendirmelidir.

Arabulucunun taraf tutmaması ve taraflara karşı önyargılı olmaması gerekmektedir. Arabulucu, taraflara tarafsız davranmakla beraber eşit davranmakla da yükümlüdür. Arabulucu, tarafsızlığını ve/veya bağımsızlığını etkileyebilecek durumlardan kaçınmalıdır. Arabulucu, taraflardan birinin kişiliğine, geçmişine, inanç ve değerlerine ve arabuluculuk sürecindeki tutum ve davranışlarına veya başka bir sebebe dayanarak taraf tutmamalı ve önyargılı davranmamalıdır. Arabulucu, arabuluculuk sürecini yürütürken tarafsız olmak ve tarafsızlığını şüpheli hâle getirecek davranışlardan kaçınmak zorundadır. Arabulucu, kendisinin davranış ve görünüşteki tarafsızlığından şüphe duyulmasına yol açacak şekilde, taraflara değerli bir hediye, yardım, borç veya değerli başka bir mal vermemeli ve onlardan da kabul etmemelidir.

Arabulucu, arabuluculuğu tarafsız bir şekilde yönetemeyecek ise o uyuşmazlık için arabuluculuktan çekilmelidir

Arabulucu, taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça, arabuluculuk faaliyeti çerçevesinde sunulan veya diğer bir şekilde elde ettiği bilgi ve belgeler ile kayıtları gizli tutmakla mükelleftir. Arabulucu, tarafların arabuluculuk sürecinde nasıl hareket ettiği hakkında, sürece katılmayan üçüncü kişilere bilgi vermemelidir. Arabuluculuk sürecinde taraflardan biriyle özel oturumda bir araya gelen arabulucu, bu özel oturumda edindiği hiçbir bilgiyi, bilgiyi veren tarafın rızası olmadan, doğrudan veya dolaylı olarak diğer tarafa aktarmamalıdır. Arabulucu, bir arabuluculuk sürecine eğitim veya araştırma amacıyla katılım sağlarsa, tarafların kimlik bilgileri de dahil olmak üzere gizliliğe ilişkin haklı beklentilerine uygun davranmalıdır.

Arabulucu ile taraflar arasında herhangi bir menfaat ilişkisi veya çatışması bulunmamalıdır ve taraflar ile arasında menfaat ilişkisi veya çatışması bulunduğu izlenimini vermekten kaçınmalıdır.

Fakat arabulucu ile taraflar arasında doğmuş olan veya doğma ihtimali bulunan bir menfaat ilişkisi veya menfaat çatışması bulunması arabulucunun tarafsızlığına ve genel olarak arabuluculuk sürecine olumsuz etki yapabilecek nitelikteyse arabulucu, sürecin hangi aşamada olduğuna bakmaksızın arabuluculuktan çekilmelidir.

Arabulucunun bizzat kendisi görevini makul sürede, özenle, hakkaniyete uygun olacak şekilde yerine getirmelidir. Arabulucu, kendisi de dâhil olmak üzere bir katılımcının davranışının, arabuluculuk sürecinin yürütülmesine zarar verebileceğini düşünürse, gerektiğinde arabuluculuğu ertelemek, arabuluculuktan çekilmek veya arabuluculuğu bitirmek de dâhil olmak üzere gerekli tedbirleri derhâl almalıdır.

Bir arabulucu somut uyuşmazlıklar karşısında mesleki yeterliliğe sahip olmalıdır. Bu mesleki yeterliliğe sahip olmayan arabulucu, arabuluculuk teklifini reddetmeli ve/veya sürecin hangi aşamada olduğuna bakılmaksızın arabuluculuktan çekilmelidir. Burada özellikle belirtmek gerekir ki arabulucunun bizzat kendisi mesleki yeterliliğinden ve gelişiminden sorumludur.

Arabulucu, arabuluculuk faaliyeti sırasında arabuluculuk unvanını belirtmekle mükelleftir. Arabulucu, tabela ve basılı kâğıtlarının kullanımında arabuluculuk mevzuatına uygun hareket etmelidir. Yine arabulucu, reklam ve tanıtım yaparken dürüstlük kuralına uygun bir şekilde davranmalıdır

Arabulucu, arabuluculuğun geliştirilmesi ve arabuluculuğun barışçıl bir uyuşmazlık çözüm yöntemi olarak kabul edilmesi ve bu hususa ilişkin bir farkındalık oluşturulması ve arabuluculuk kurumunun tanıtılmasından sorumludur.

Arabulucu, yaptığı faaliyet karşısında tabi olarak ücret ve masraf isteme hakkını haizdir. Ücret belirlenirken, arabulucu kendi özelliklerini, uyuşmazlığın özelliklerini ve zorluk seviyesini ve diğer tüm etkenleri dikkate alarak hakkaniyet ve dürüstlük kurallarına uygun bir biçimde değerlendirmelidir.

Arabulucu ve arabuluculuğa katılan taraflar uyuşmazlıkla ilgili ileride bir dava açılması halinde veya başka herhangi bir uyuşmalık çözüm yöntemine başvurulduğu zaman kanunda düzenlenen belgeleri delil olarak ileri sürmeleri ve bunlar hakkında tanıklık yapmaları mümkün değildir.

Arabulucu süreci başlatmadan önce arabuluculuğun özellikleri, esasları, sürecin işleyişi ve hukuki sonuçları hakkında uyuşmazlık konusu tarafları bilgilendirmelidir. Yine bununla beraber arabuluculuk faaliyeti sonucunda anlaşmaya varılması halinde düzenlenen ve ilam niteliğini haiz bir belge olan bu anlaşma tutanağı hakkında bilgilendirilmelidir.